ผลงานนวัตกรรม : โครงการ “ สายใยครอบครัวผูกพัน ช่วยค้ำประกันเงินกู้ ”
ความเป็นมาและวัตถุประสงค์
สหกรณ์ออมทรัพย์คณะทันตแพทยศาสตร์มหิดล จำกัด ได้จดทะเบียนตามพระราชบัญญัติสหกรณ์ พ.ศ. 2511 เมื่อวันที่ 1 มีนาคม พ.ศ.2537 ปัจจุบันมีสมาชิกทั้งสิ้น 1,061 คน สมาชิกส่วนใหญ่ประกอบด้วยบุคลากรของคณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ร้อยละ 65 มีสถานะเป็นพนักงานมหาวิทยาลัย การจ้างพนักงานมหาวิทยาลัย สัญญาจ้างระยะแรกไม่น้อยกว่า 1 ปีแต่ไม่เกิน 2 ปี สัญญาจ้างจะสิ้นสุด ณ วันที่ 30 กันยายน สัญญาจ้างครั้งต่อไปกำหนดไว้ 2 แบบ
- สัญญาจ้างจนครบเกษียณอายุงานสัญญา
- กำหนดตามที่ต้องการ โดยเฉลี่ยประมาณระยะการจ้างไม่เกิน 5 ปี
สหกรณ์ตระหนักถึงปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้นจากสมาชิกที่เป็นพนักงานมหาวิทยาลัย ระยะการจ้างตามสัญญาแบบที่ 2 แต่ไม่ประสงค์จะใช้ระยะการจ้างเป็นตัวกำหนดระยะเวลาในการผ่อนชำระเงินกู้ เนื่องจาก
- การผ่อนงวดชำระหนี้ระยะสั้นจะทำให้จำนวนเงินผ่อนชำระต่องวดเพิ่มขึ้น สมาชิกจะเหลือเงินเพื่อใช้จ่ายไม่เพียงพอ หรือ
- หากลดวงเงินกู้สมาชิกอาจต้องไปหาแหล่งเงินกู้อื่น หรือเป็นหนี้นอกระบบดอกเบี้ยแพง ซึ่งในที่สุดจะย้อนมากระทบกับการผ่อนชำระหนี้สหกรณ์เอง
ในปี 2558 สหกรณ์จึงได้จัดทำ “โครงการสายใยครอบครัวผูกพัน ช่วยค้ำประกันเงินกู้” ขึ้น โดยมีวัตถุประสงค์ ดังนี้
- เพื่อลดความเสี่ยงการผิดนัดชำระหนี้ของสมาชิกลูกหนี้
- เพื่อลดความเสี่ยงจากการมีหนี้สูญ
กระบวนการพัฒนาผลงาน
ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ลักษณะ 11 ค้ำประกัน หมวด 1
มาตรา 680 อันว่าค้ำประกันนั้น คือสัญญาซึ่งบุคคลภายนอก** คนหนึ่ง เรียกว่า ผู้ค้ำประกัน ผูกพันตนต่อเจ้าหนี้คนหนึ่ง เพื่อชำระหนี้ในเมื่อลูกหนี้ไม่ชำระหนี้นั้น อนึ่งสัญญาค้ำประกันนั้น ถ้ามิได้มีหลักฐานเป็นหนังสืออย่างใดอย่างหนึ่ง ลงลายมือชื่อผู้ค้ำประกันเป็นสำคัญ ท่านว่าจะฟ้องร้องให้บังคับคดีหาได้ไม่
มาตรา 682 ท่านว่า….. ถ้าบุคคลหลายคนยอมตนเข้าเป็นผู้ค้ำประกันในหนี้รายเดียวกันไซร้ท่านว่า ผู้ค้ำประกันเหล่านั้นมีความรับผิดอย่างลูกหนี้ร่วมกัน แม้ถึงว่าจะมิได้เข้ารับค้ำประกันรวมกัน
** บุคคลภายนอกตามมาตรา 680 หมายถึง บุคคลที่มิได้เป็นคู่กรณีหรือคู่สัญญา แต่อาจมีสิทธิเกี่ยวข้อง (ไทย-ไทย: พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542)
จึงสรุปได้ว่า บุคคลที่มิได้เป็นคู่กรณีหรือคู่สัญญา สามารถลงนามเป็นหนังสือค้ำประกันได้ บุคคลในครอบครัวที่ไม่ได้เป็นคู่กรณีหรือคู่สัญญาจึงลงนามเป็นผู้ค้ำประกันได้ และมีความรับผิดอย่างลูกหนี้ร่วมกัน
จากเว็บไซด์ลานธรรมจักร www.dhammajak.net/board/viewtopic.php?t=12096 กล่าวถึงพลังที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในชีวิตคนเรา คือ “พลังครอบครัว” ความรักความเข้าใจ คือสายใยของครอบครัว
ในปี 2558 โดยมติที่ประชุมคณะกรรมการดำเนินการ ครั้งที่ 1/2558 วันที่ 29 มกราคม 2558 สหกรณ์ได้จัดทำ “โครงการสายใยครอบครัวผูกพัน ช่วยค้ำประกันเงินกู้” โดยแก้ไขเพิ่มเติมระเบียบเงินกู้สามัญ ให้บุคคลในครอบครัวของสมาชิกผู้กู้ที่มีระยะการจ้างสั้นกว่าระยะเวลาผ่อนชำระเงินกู้ เป็นผู้ค้ำประกันเพิ่มเติมจากกลุ่มผู้ค้ำประกันตามระเบียบเงินกู้
ผลการดำเนินการโครงการฯ ในช่วงปี 2558 ถึง เดือนตุลาคม 2559 จำนวนสมาชิกที่เข้าโครงการฯ ยินยอมให้บุคคลในครอบครัวค้ำประกันเพิ่มเติม จำนวน 284 ราย
ตารางที่ 1. แสดงผลการดำเนินโครงการฯ และสมาชิกผิดนัดชำระหนี้
| ช่วงปี พ.ศ. |
สมาชิกที่กู้ (ราย) |
สมาชิกเข้าโครงการฯ (ราย) |
สมาชิกผิดนัดชำระหนี้ |
| นอกโครงการฯ |
ในโครงการฯ |
| 2556 -57 |
760 |
– |
21 |
– |
| 2558 -59 |
733 |
284 |
6 |
2 |
|
|
รวม |
27 |
2 |
ตารางที่ 2. แสดงความเกี่ยวข้องของครอบครัวกับสมาชิกผิดนัดชำระหนี้ ปี 2556 – 2559
| สมาชิกผิดนัดชำระหนี้ (ราย) |
ฟ้องศาลคดีแพ่ง 29 ราย |
| ประนอมหนี้ |
ประนอมหนี้ ครอบครัวค้ำประกัน |
สมาชิกและครอบครัว
ประนอมหนี้ |
รอ
บังคับคดี |
| 29 |
13 |
7 |
2* |
7 |
สหกรณ์ได้ฟ้องคดีสมาชิกที่ผิดนัดชำระหนี้ 2* ราย ที่มีบิดามารดาเป็นผู้ค้ำประกัน สมาชิกและบิดามารดาได้ยินยอมทำสัญญาประนีนอมยอมความและค้ำประกันต่อหน้าศาล เพื่อชำระหนี้สหกรณ์ โดยศาลกำหนดให้บังคับคดีหากเพิกเฉยทั้งสมาชิกผู้กู้และบิดามารดาผู้ค้ำประกัน (ศาลจังหวัดศรีสะเกษ คดีหมายเลขดำ ที่ ผบ. 4/2558 และศาลจังหวัดสุพรรณบุรี คดีหมายเลขดำ ที่ ผบ. 798/2559)
ความสำเร็จของผลงานนวัตกรรม
ข้อมูลจากตารางที่ 1 ในช่วงปี 2558- 2559 หลังจากจัดโครงการฯ จำนวนสมาชิกที่ผิดนัดชำระหนี้ลดลงกว่าครึ่ง ของในช่วงปี 2556 – 2557 อย่างไรก็ตามเหตุของการผิดนัดชำระหนี้มีหลากหลาย ซึ่งจะต้องศึกษาติดตามผลในระยะยาวต่อไป
ความสำเร็จของผลงานในระยะต้นโครงการฯ ได้แก่ การได้รับความร่วมมือเป็นอย่างดีทั้งจากสมาชิกผู้กู้และบิดามารดาผู้ค้ำประกัน ในทางกลับกันสมาชิกผู้กู้ที่มีบุตรบรรลุนิติภาวะ มีการทำงานเป็นหลักแหล่ง ให้มาช่วยค้ำประกันบิดามารดาอีกด้วย
ในช่วงสองปีที่จัดโครงการฯจำนวนสมาชิกที่เข้าโครงการฯ จำนวน 284 ราย จากสมาชิกที่กู้จำนวน 733 ราย คิดเป็นร้อยละ 38.7
จากการตอบแบบสอบถามของสมาชิกที่เข้าโครงการฯ จำนวน 250 คน ร้อยละ 97.2 เห็นด้วยกับโครงการฯ และ ร้อยละ 89.2 คาดหวังสมาชิกในกลุ่มผู้ค้ำประกันจะไม่ผิดนัดชำระหนี้
การนำผลงานนวัตกรรมไปใช้แล้วเกิดประโยชน์ต่อสมาชิก สหกรณ์อื่น
- สมาชิกเข้าถึงการบริการเงินกู้ได้อย่างทัดเทียมกัน โดยไม่ขึ้นกับสัญญาจ้าง
- ความคาดหวังของสมาชิกในกลุ่มผู้ค้ำประกันว่าสมาชิกในกลุ่มจะไม่ผิดนัดชำระหนี้
- สมาชิกผู้กู้สูงวัยที่มีหนี้พอกพูน ให้บุตรที่บรรลุนิติภาวะ มีการทำงานเป็นหลักแหล่ง มาช่วยค้ำประกันบิดามารดา ช่วยลดความเสี่ยงจากการมีหนี้สูญ (ปรับโครงสร้างหนี้)
- เป็นประโยชน์กับสหกรณ์อื่นที่มีสมาชิกระยะการจ้างสั้นกว่าระยะเวลาผ่อนชำระเงินกู้ รวมทั้งกรณีปรับโครงสร้างหนี้
- สมาชิกที่กู้เงินยินยอมให้บุคคลในครอบครัวร่วมค้ำประกัน เป็นรูปแบบครอบครัวร่วมด้วยช่วยกันดูแลการใช้จ่ายอย่างประหยัด ตักเตือนการใช้เงินกู้ให้เกิดประโยชน์หรือสร้างรายได้เพิ่ม ช่วยเยียวยาปัญหาหนี้สิน ร่วมกันนำพาสมาชิกและครอบครัวให้หมดหนี้ นำไปสู่อนาคตที่มีความสมบูรณ์พูนสุขอย่างพอเพียง
เอกสารอ้างอิง
- ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ลักษณะ 11 ค้ำประกัน หมวด 1 บทเบ็ดเสร็จทั่วไป มาตรา 680 และ 682
- เว็บไซด์ลานธรรมจักร www.dhammajak.net/board/viewtopic.php?t=12096
- ระเบียบสหกรณ์ออมทรัพย์คณะทันตแพทยศาสตร์มหิดล จำกัด ว่าด้วยการให้เงินกู้ พ.ศ. 2551หมวด 3 เงินกู้สามัญ แก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2558
- สัญญาประนีนอมยอมความ ทำขึ้น ณ ศาลจังหวัดศรีสะเกษ คดีหมายเลขดำ ที่ ผบ. 4/2558 วันที่ 3 กุมภาพันธ์ 2558
- สัญญาประนีนอมยอมความ ทำขึ้น ณ ศาลจังหวัดสุพรรณบุรี คดีหมายเลขดำ ที่ ผบ. 798/2559 วันที่ 30 สิงหาคม 2559
